Fort Edam

Oorgat 10 1135CR, Edam

Het Fort bij Edam, zoals het officieel heet, is in het begin van de twintigste eeuw gebouwd als het meest noordoostelijk gelegen onderdeel van de Stelling van Amsterdam. Hoofdtaak van het Fort bij Edam was de bescherming van de regio Amsterdam tegen vijandelijke aanvallen vanuit het noorden. Essentieel onderdeel van die verdediging was tevens het onderwater zetten (inunderen) van het poldergebied ten noorden van Edam.

Monument

Alhoewel de officieren en manschappen na de mobilisatie van 1914-1918 uit het fort zijn vertrokken, met medeneming van de bewapening, is het Fort bij Edam nu een van de best geconserveerde onderdelen van de Stelling van Amsterdam die sinds 1996 op de Lijst van het Werelderfgoed van de Unesco prijkt.
Ook het fortterrein met zijn originele bergloods en fortwachterswoning, de verdere omgeving (het schootsveld van het fort) en de omliggende polders (het inundatiegebied) zijn vrijwel onaangetast gebleven. Als defensieobject (tot 1986) en beschermd natuurgebied (sindsdien) is het fortterrein altijd beperkt toegankelijk gebleven waardoor het zich heeft kunnen ontwikkelen tot een favoriet broed- en leefgebied voor vele soorten vogels en landdieren. De bijzondere bodemgesteldheid heeft gezorgd voor een zeer uiteenlopende bodemvegetatie

Bezoek

In de omgeving van het Fort bij Edam zijn leuke wandel- of fietstochten te maken, bijvoorbeeld door het oude stadje Edam met zijn binnenhavens of langs de Markermeerdijk met zijn prachtige vergezichten.
Het Fort bij Edam kan gedurende een groot deel van het jaar bezocht worden, zowel individueel als in groepsverband. Daarnaast vinden op het fortterrein soms evenementen plaats

Histoire

 Het Fort bij Edam is, vergeleken met veel andere forten binnen de Stelling van Amsterdam, een relatief modern type fort. Het is van het zogenaamde B-type dat zich van de oudere typen onder andere onderscheidt door het gebruik van (deels) gewapend in plaats van ongewapend beton (of in sommige gevallen zelfs baksteen).

 Het Fort bij Edam heeft tegelijkertijd een paar opvallende afwijkingen ten opzichte van het B-type fort. Zo zijn er in Edam geen korte zijfronten met hefkoepels. En het mitrailleurblok voor het voorgebouw heeft in Edam plaatsgemaakt voor een pantserkazemat.

Hoofdgebouw

In de oostelijke keelkazemat stonden tevens mitrailleurs ter verdediging van het stoomgemaal naast het fort, het havengebied en de zeesluis. In de westelijke keelkazemat stonden naast de mitrailleurs twee 7cm kanonnen voor verderdragend vuur die het gebied tot aan het volgende fort in de Stelling (Kwadijk) moesten dekken.
 Het tussenliggende deel van het hoofdgebouw telt negentien stalen deuren die alle voorzien zijn van een zware barricadering, ter verdediging tegen binnendringers en explosies.

Deze negentien deuren geven toegang tot evenveel ruimtes in het hoofdgebouw.

Eén daarvan dient als hoofdingang. Boven de hoofdingang staat de naam van het fort ingegoten. De overige deuren geven toegang tot de verblijfslokalen van de (onder)officieren en manschappen, de wacht, de keuken, de cantine en de was- en toiletruimten.

 Al deze ruimtes komen uit op een lange doorlopende gang, de frontgang. Via deze gang bereikt men tevens de keelkazematten aan beide uiteinden van het hoofdgebouw.

Poterne en voorgebouw

 Het voorgebouw met zijn wachtlokaal en munitielokaal diende onder meer als verzamelplaats voor de manschappen en distributiepunt voor de munitie die nodig was in de frontkazemat en op de frontwal.

Frontkazemat

 De frontkazemat wordt vanuit het voorgebouw bereikt via een gang waarvandaan een trap omhoog leidt naar de ruimte waar twee 7 cm kanonnen stonden die de noordelijke frontsector dienden te verdedigen.

De frontkazemat van het Fort bij Edam is (samen met Fort aan de Drecht) enig in zijn soort. Waar andere forten binnen de Stelling hefkoepels hebben ter bescherming tegen vijandelijk vuur, is de Edamse frontkazemat afgedekt met stalen platen met een dikte van 15 cm (boven) tot 17 cm (vóór) met gewichten van zeventien respectievelijk twaalf ton. Dat noemt men een pantserkazemat.

http://www.fortbijedam.nl/

Langues